Omvormer zonnepanelen

De naam zegt het eigenlijk al: een omvormer zet energie van de zon om in bruikbare stroom voor je apparaten. Als je zonnepanelen wil, is dit apparaat onmisbaar. Op deze pagina leggen we uit hoe het werkt, wat het verschil is tussen zonnepanelen met micro omvormer en serie geschakeld en waar je een omvormer best kan plaatsen. Op het einde weet jij wat de beste omvormer is voor jouw zonnepanelen!

De apparaten in Nederlandse huishoudens werken op 230 volt wisselstroom (AC). Het “soort” stroom dat zonnepanelen opwekken, is gelijkstroom (DC). De taak van de omvormer is om die gelijkstroom om te zetten naar bruikbare energie. En dat zo efficiënt mogelijk. Daarnaast zorgt de omvormer er zelf voor dat je systeem optimaal presteert en houdt de opbrengst continu in de gaten. Ontstaat er een te hoge spanning? Dan schakelt de omvormer zichzelf direct uit, zodat alles veilig blijft. De omvormer speelt dus een belangrijke rol in de werking én veiligheid van je zonnepanelen. 

Welke omvormer je nodig hebt, hangt af van een paar factoren:

• het totale vermogen van alle zonnepanelen
• of en hoeveel schaduw er op je panelen valt
• de oriëntatie van je dak

De regel is hier: hoe meer zonnepanelen, hoe meer vermogen de omvormer moet hebben. 

→ Hoeveel zonnepanelen heb je nodig?

Micro omvormer zonnepanelen

Bij micro omvormers heeft elk zonnepaneel zijn eigen omvormer, direct aan de achterkant van het paneel. Hierdoor is een grote, centrale omvormer in huis niet nodig. Het grote voordeel? Je haalt het maximale rendement uit elk zonnepaneel. Heb je een dak met schaduwval of liggen je panelen in verschillende richtingen? Dan zijn micro omvormers voor zonnepanelen een slimme keuze.

Voor- en nadelen van micro omvormers

• Optimale opbrengst per paneel – elk paneel werkt onafhankelijk, dus schaduw op één paneel beïnvloedt de rest niet.
• Flexibel uitbreiden – wil je later extra zonnepanelen toevoegen? Geen probleem, je zit niet vast aan de capaciteit van een centrale omvormer.
• Inzicht per paneel – je kunt precies zien hoeveel elk zonnepaneel opwekt en of alles goed functioneert.
• Duurder - micro-omvormers zijn doorgaans iets duurder dan een centrale omvormer. Er zijn echter ook modellen die meerdere panelen tegelijk kunnen aansturen, waardoor je minder micro-omvormers nodig hebt en de kosten lager blijven.

Seriegeschakelde omvormer zonnepanelen

Bij een seriegeschakelde omvormer wordt je hele zonnepanelensysteem aangestuurd door één centrale omvormer. Alle panelen zijn met elkaar verbonden, waardoor de opbrengst van het zwakste paneel de prestaties van de rest beïnvloedt. Ligt één paneel in de schaduw of werkt het minder goed? Dan daalt de opbrengst van het hele systeem.

Heb je een dak zonder schaduw? Dan is een seriegeschakelde omvormer een betaalbare en efficiënte oplossing.

Voor- en nadelen van seriegeschakelde omvormers

• Voordeligste systeem van omvormer.
• Gevoelig voor schaduw – één paneel met een verminderde opbrengst beïnvloedt het hele systeem.
• Minder inzicht in prestaties per paneel – moeilijker om defecten of vuil op een specifiek paneel te detecteren.
• Minder geschikt voor meerdere dakvlakken – bij panelen in verschillende richtingen kan dit systeem minder efficiënt zijn.

Parallele omvormer zonnepanelen

Een parallelle omvormer combineert het beste van twee werelden. Net als bij een seriegeschakelde omvormer heb je één centrale omvormer in huis, maar elk zonnepaneel krijgt ook een optimizer. Dit zorgt ervoor dat de panelen onafhankelijk van elkaar werken, net als bij micro-omvormers. Heeft één paneel last van schaduw? Dan blijven de andere panelen gewoon maximaal presteren.

Voor- en nadelen van een parallelle omvormer

• Maximale opbrengst per paneel – schaduw of vuil op één paneel beïnvloedt de rest niet.
• Inzicht per zonnepaneel – je kunt precies zien hoeveel elk paneel opwekt en of er storingen zijn
• Duurder dan een seriegeschakelde omvormer.
• Minder flexibel – achteraf panelen bijplaatsen of verwijderen is niet eenvoudig.

Kort gezegd: nee, niet altijd. Als je zonnepanelen allemaal in dezelfde richting liggen en weinig tot geen schaduw vangen, zijn optimizers meestal niet nodig. In dat geval is een serieschakeling met één omvormer vaak een slimmere en voordeligere keuze.

Optimizers kosten gemiddeld € 40 tot € 60 per stuk (ex. btw). Voor een set van 10 zonnepanelen loopt dat op tot zo’n € 500 extra, en dan komen daar nog de kosten voor een parallelle omvormer bij. Voordat je kiest, is het dus slim om te berekenen of de extra investering zich echt terugverdient met jouw dakligging.

Waar je de omvormer van zonnepanelen plaatst, hangt deels af van het soort omvormer. Ga je voor zonnepanelen met micro-omvormer? Dan zitten de omvormers al onder de zonnepanelen. Er hangt dus geen los kastje bij je in huis. Dit krijg je wel als je kiest voor een serie- of parallel omvormer. De beste plek voor je omvormer is een koele, goed geventileerde ruimte dicht bij je meterkast, zoals de garage, bijkeuken of zolder. Hoe korter de kabels, hoe minder energieverlies. Vermijd vochtige of extreem warme plekken, zoals een slecht geïsoleerde schuur. 

In veel gevallen is een micro-omvormer de slimste keuze. Hierbij krijgt elk zonnepaneel zijn eigen omvormer, wat zorgt voor maximale efficiëntie en de flexibiliteit om later extra panelen toe te voegen. Omdat elk paneel afzonderlijk werkt, heeft schaduw op één paneel geen invloed op de opbrengst van de rest. Zo haal je altijd het maximale uit je zonnepanelen!